Aorta jest największą tętnicą w ludzkim ciele, przez którą krew z lewej komory serca płynie do wszystkich narządów i tkanek. Początkowy krótki odcinek, to inaczej aorta wstępująca, następnie naczynie zagina się tworząc łuk aorty, ostatnim i najdłuższym odcinkiem jest aorta zstępująca, która przebiega przez klatkę piersiową i jamę brzuszną, by w końcu podzielić się na dwie tętnice biodrowe.
Tętniakiem aorty nazywa się jej poszerzenie o minimum 50% w stosunku do normalnej średnicy naczynia w danym odcinku. Nie można tutaj podać konkretnej wartości, gdyż będzie ona różna w zależności od płci, wieku i odcinka w którym pojawia się poszerzenie. Najczęściej tętniak aorty powstaje na podłożu zmian miażdżycowych, nie wiadomo jednak dokładnie dlaczego u jednych ludzi zmiana rozwija się, a u innych mimo obecności miażdżycy, nie. Inne rzadsze przyczyny to: choroby genetyczne, jak zespół Marfana, zapalne, infekcyjne czy urazowe. Ryzyko rozwoju tętniaka rośnie z wiekiem. Powstawaniu zmiany sprzyja również płeć męska, występowanie przypadków tętniaka w rodzinie chorego, palenie tytoniu oraz obecność schorzeń dodatkowych jak nadciśnienie tętnicze czy hipercholesterolemia.
Tętniaki aorty z reguły przez długi czas są bezobjawowe lub dają objawy bardzo niespecyficzne i często rozpoznawane są przypadkowo. W obrębie tętniaka krew płynie nieprawidłowo, co sprawia, że łatwo tworzą się w nim skrzepliny. Ich fragmenty mogą zostać porwane z prądem krwi i doprowadzić do zatorów i zawałów w rozmaitych narządach. Stąd na przykład pierwszym objawem obecności tętniaka, może być udar mózgu. Najgroźniejszym powikłaniem jest pęknięcie tętniaka aorty, które stanowi bezpośrednie zagrożenie życia i cechuje się bardzo dużą śmiertelnością.
Do podstawowych badań które pozwalają wykryć i monitorować zmianę zalicza się: badanie RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej, echokardiografię oraz tomografię komputerową. Duże zmiany mogą być czasami wykryte w klasycznym lekarskim badaniu przedmiotowym jamy brzusznej.
Leczenie obejmuje przede wszystkim kontrolę czynników ryzyka, wpływających na tempo powiększania się zmiany – właściwą kontrolę nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, normalizację poziomu cholesterolu. Oprócz leczenia farmakologicznego, duże znaczenie ma odpowiednia modyfikacja diety w celu zarówno, utrzymania właściwej masy ciała jak i odpowiedniego poziomu cholesterolu. Konieczne jest również powstrzymanie się od palenia tytoniu. Pacjenci z rozpoznaną chorobą, muszą również regularne zgłaszać się na badania kontrolne, w celu oceny ewentualnego powiększania się worka tętniaka. Jeżeli jego średnica przekroczy pewną wartość graniczną lub tempo jego powiększania się jest zbyt gwałtowne, należy rozważyć leczenie operacyjne, w takim wypadku bowiem, niebezpieczeństwo pęknięcia tętniaka staje się większe niż ryzyko ewentualnych powikłań zabiegu.
Po leczeniu operacyjnym bardzo duże znaczenie ma ścisłe stosowanie się do zaleceń lekarza prowadzącego, kontrola schorzeń współistniejących, bezwzględny zakaz palenia tytoniu oraz regularna, umiarkowana, dostosowana do stanu chorego aktywność fizyczna.
